Որոտան գետը Սյունիքի մարզի ամենախոշոր գետն է: Սկիզբ է առնում Սյունիքի
հրաբխային բարձրավանդակի հյուսիս-արևմտյան լանջերից` 3045 մ բարձրության վրա գտնվող
երկու փոքրիկ լճերից: Երկարությունը կազմում է 119 կմ, իր երկարությամբ երկրորդն է Հայաստանի Հանրապետությունում:

• Ավ. Իսահակյանի «Երջանիկ խրճիթը» պատմվածքը պատմել սովորի՛ր:
• Մանրամասն նկարագրի՛ր, ապա նկարի՛ր խրճիթն ու տունը, որտեղ մեծացավ տղան:
  Զմրուխտյա գետակի մոտ մի սիրուն խրճիթ կար։ Խրճիթի մոտ մի ջրաղաց կար։
  Տունը շքեղ էր ու հարմարավետ, ուներ մեծ պատշգամբ։
  Ո՞րն է պատմվածքի արտահայտած հիմնական իմաստը:
  Որքանել տունը շքեղ էր և հարմարավետ, միևնույն է տղան կարոտում էր իր մանկության խրճիթը։
• Բլոգումդ գրի՛ր՝ ի՞նչ ընդհանուր բան կա «Երջանիկ խրճիթը»  և «Եղնիկը»  պատմվածքների միջև, ինչո՞վ են պատմվածքներն իրար նման: Երջանիկ խրճիթի տղան կարոտում էր նրա տանը։ Իսկ եղնիկը կարոտում էր բնությունը։
• Գրի՛ր խրճիթ-արանձնատուն, մանուկ-մեծահասակ, շքեղ-աղքատ, նազելի-կոպիտ, շնորհալի-անշնորք, լուսավոր-խավար  բառերի հականիշները:

• Կարդա՛ Ավ. Իսահակյանի «Երջանիկ խրճիթը» պատմվածքը:
• Պատմվածքում կանաչով նշված բառերը բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

Զմրուխտ – վառ կանաչ գույնի թափանցիկ թանկագին քար

Ջրաղաց – հացահատիկ աղալու ջրային աղաց՝ աղորիք

Չիբուխ – ծխամորճ, ծխափող

Մացառ – փշոտ թփաբույս

Քարավան – բեռնատար գրաստների բեռներ ու մարդկանց փոխադրող՝ սովորաբար երկար ճանապարհ

Հովասուն – հով տեղերում սնված՝ մեծացած՝ ապրած, հով, զով

Բուխարի – պատի մեջ շինված վառարան՝ մեծ ու բաց կրակարանով

Երերուն – երերալ

Թևին է տալիս – ինչ-որ մեկի ուսին թխկթխկացնել

• Պատմվածքում  կապույտով նշված բառերի հոմանիշները գրի՛ր:

Մանուկ – երեխա

Սոսափում – խշխշալ

Շավիղ – ուղի, ճանապարհ

Եզերք – սահման

Ուղևոր – ճամփորդ

Շնորհալի – մեծաշնորհ, տաղանդավոր

Շքեղ – գեղեցիկ

Նազելի – հարգելի, պատվելի

Աննկատ – անտես, անտեսանելի

Անհայտացավ – անհետացավ, չքացավ

Վերջալույս – մայրամուտ, արևամուտ, իրիկուն

Խրճիթ – փոքրիկ տուն, տնակ

Ալևոր – ծեր, ծերունի, պառավ

Առավոտ – լուսաբաց, արևածագ

Интервью – YouTube

Հարավային Ամերիկայում, որ ձևով նման է եռանկյան, ընդամենը—12—- անկախ երկիր կա, նաև ———Գվիանան——, որը պատկանում է Ֆրանսիային:

Հարավային Ամերիկայում կան անապատներ, բարձրաբերձ լեռներ, իսկ Վենասուելայում` Հուրոն գետի վրա գտնվում է աշխարհի ամենաբարձր ջրվեժը` ———Անխելը——, որն ունի ——1054 —— մետր բարձրություն: Մայրցամաքի ամենամեծ պետությունը ——Բրազիլիան ——— է։ Հարավային Ամերիկայի ամենաբարձր լեռը ————Ակոնկագուան ——- է, ——6959 —— մետր բարձրությամբ, որը գտնվում է Արգենտինայում: Արգենտինայում է գտնվում նաև մայրցամաքի ամենամեծ անապատը՝ —Պատագոնիան————։ Ամենաերկար գետը ——Ամազոնն —— է, որը հիմնականում հոսում է Բրազիլիայի տարածքով, ընդհանուր երկարությունը կազմում է —6440 —— կիլոմետր։  Ամազոնում են գտնվում ——պիրանյա ——— ձկները և հսկա ————ալիգատոր ——-։

Ամենափոքր մայրցամաքը———Ավստրալյան——— է։ —Ավստրալյան———— միակ մայրցամաքն է, որի ողջ տարածքը պատկանում է մեկ պետության։ Այստեղ են բնակվում պարկավորները՝ կաթնասունները, որոնք իրենց ձագուկներին պահում են փորի վրայի պարկում։

Թռչուններից ամենամեծը ——Էմու—ջայլամն———է, ամենագեղեցիկը՝ ———դրախտահավը——։

Ավստրալիայի արևելյան ափի երկայնքով ձգվող ————Մեծ արգելախութն———աշխարհի ամենամեծ կորալյան խութն է։

Այս տարածաշրջանը ներառում է Ավստիալիան, ——— Նոր Զելանդիան———, —Պապուա Նոր———- և հազարավոր կղզիներ, որոնք ձգվում են Խաղաղ օվկիանոսում:
Սա աշխարհի ամենանոսր բնակեցված շրջաններից է: Որոշ երկրներ կազմված են հարյուրավոր կղզիներից:

Մեծությամբ —5-րդ——— է: Գրեթե ամբողջությամբ սառցապատ է: Այստեղ պետություններ չկան: Ամենացուրտ և քամոտ մայրցամաքն է: Հարավային բևեռը ——Անտրակտնդայում ——- է, իսկ հյուսիսայինը՝ ——Արկտիակյում ———: Դրանք երկրագնդի հակադիր կողմերում են:

Ողողվում է —Ատլանտյան—— օվկիանոսի, ——Հնդկական—- օվկիանոսի և —Խաղաղ—— օվկիանոսի ջրերով, որոնք մշտապես ծածկված են լողացող սառցալեռներով (այսբերգներով):
Անտարկտիդան ծածկված է —լողացող- կմ հաստությամբ սառույցով։ Այստեղ բուսականություն չկա, դրա համար էլ Անտարկտիդայում բնակվող կենդանիները սնվում են ծովային բույսերով և կենդանիներով։

Մի անգամ պատմողի բարեկամ մի որսորդ իրենց հանդի անտառուտ սարերից մի որսորդ մի գեղեցիկ եղնիկ է նվեր բերում իր երեխաներին։ Եվ նա պատմեց, որ մի աշնանային երեկո նասատած էին պատշգամբում և հիանում էին հեքիաթային վերջալույսով վառվռուն սերերին, որոնց վրա մակաղած հոտերի նման հագչում էին ոսկեգեղմ անտառները։

Հայաստանը լեռնային և քարքարոտ երկիր է, որն իր բարձր դիրքի շնորհիվ հարուստ է ջրի պաշարներով։ Երկրի տարածքի 4,7%-ը կազմում է ջուրը։ Հայաստանը հաճախ անվանում են <<գետերի և լճերի երկիր>>։ Այսօր Հայաստանում կա ավելի քան 9,480 գետ և գետակ՝ 180 հազար կմ ընդհանուր երկարությամբ:

Մեր երկրի գետերը հանդիսանում են Արաքսի և Կուրի վտակները։ Հայաստանի բոլոր գետերն ունեն շատ արագ ու բուռն հոսք: Այդ իսկ պատճառով, հին ժամանակներում Հայաստանը կոչում էին «Նաիրի», որը նշանակում է «արագ հոսող ջրերի երկիր»: 

Երկրի գետերը սնվում են ստորգետնյա, հալոցքային և անձրևային ջրերից։ Թեև դրանք հիմնականում փոքր գետեր են, սակայն շատ մեծ է դրանց նշանակությունը երկրի տնտեսության համար։

Հայաստանի ջրագրական քարտեզ

Հայաստանի գետերի խնդիրները

Հայաստանի գետերի հիմնական խնդիրներն են`

• Ջրային ռեսուրսի նվազում
• Ջրային ռեսուրսի հյուծում` ծանրաբեռնվածություն հիդրոէլեկտրակայաններով
• Գետերի աղտոտվածություն
• Գետային ձկնաշխարհի կորուստ

Հայաստանի գետերը

Արաքս։ Մայր Արաքսը Հայաստանով անցնող ամենախոշոր և ամենաերկար գետն է, որի մասին հիշատակություն կա նաև Աստվածաշնչում: Արաքսը հոսում է Հայկական լեռնաշխարհի ամբողջ տարածքում և թափվում է Կասպից ծով: Գետի կենդանական աշխարհը շատ հարուստ է. այստեղից է, օրինակ, իշխան ձուկը, որն անկրկնելի համ ունի՝ հռչակված ողջ աշխարհով։ Ներկայիս Հայաստանի տարածքով Արաքսը ձգվում է 158 կիլոմետր, բայց նրա ընդհանուր երկարությունն է 1072 կիլոմետր։

Նկարում Մայր Արաքսն է  Հայաստանի և Իրանի սահմանում

Ստորև նշված են Հայաստանի 50 կմ-ից ավելի երկարություն ունեցող գետերը.

Ախուրյան 186 կմ

Արաքս 158 կմ

Որոտան 119 կմ

Հրազդան գետ 141կմ

Արփա 126 կմ

Աղստև 99 կմ

Դեբեդ 152 կմ

Քասաղ 89 կմ

Ողջի 88 կմ

Փամբակ 86 կմ

Ձորագետ 71 կմ

Գետիկ 58 կմ

Վեդի 58 կմ

Ազատ 56 կմ

Արգիճի 51 կմ

Առաջադրանք՝

Ի՞նչ գետ է հոսում քո բնակավայրում։ Արաքս գետը։

• Ի՞նչ խնդիրներ ունի։ Այն վարարում է և ափերից դուրս գալիս։
• Որտեղի՞ց է սկիզբ առնում։ Հայկական լեռնաշխարից։
• Երկարությունը։ 1 072 կմ է։
• Վտակները։  Դեղին գետը,Ախուրյանը, Սև ջուրը, Հրազդանը, Ազատը։
• Որտե՞ղ է թափվում։  Կասպից ծով։
• Նյութը տեղադրիր քո բլոգում:

Կարդա՛ Ավ Իսահակյանի «Եղնիկը» պատմվածքը:

Դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր: Ծլկվում – փաղչում, հանդ-դաշտ, ուշագրավ-հետակրքիր

Դո՛ւրս գրիր աշունը պատկերող հատվածը: Այսպես սկսեց ընկերս աշնանային մի երեկո, երբ նստած միասին նրա պատշգամբում, հիացած նայում էինք հեքիաթական վերջալույսով վարվռուն սարերին, որոնց վրա մակաղած հոտերի նման մեղմորեն հանգչում էին ոսկեգեղմ անտառները:

Նկարագրի՛ր եղնիկին: Խարտյաշ եղնիկ է, սև ու ջինջ աչքերով:

Ո՞րն է այս պատմվածքի հիմնական իմաստը:

Բլոգումդ գրի՛ր հանդ-կարոտավայր, վերջալույս-մայրամուտ, խարտյաշ-շեկ, ջինջ-Մաքուր, անդուլ-Անդադար, նազելի-քնքուշ, վճիտ-Հստակ, հուժկու, թախծալի, հողմ, ոստյուն, խավար, սաստկանալ բառերի հոմանիշերը:

Հեքիաթական, վերջալույս, պատշգամբ, բարձրանալ, փաթաթել, ծածկվել