Monthly Archives: February 2024

Սովորի՛ր այս բառերը, բառերի ճիշտ գրությունը, ապա բոլոր բառերով կազմի՛ր նախադասություններ՝

աղտ (աղբ, կեղտ)-այս տղան աղտոտեց այստեղ։

ախտ (հիվանդություն՝ լնդախտ, թոքախտ․․․)– Վահան տերյանը մահացել է ախտից։

ուղտ (կենդանի)-անապատում ուղտը նստել էր ավազին։

ուխտ (երդում, խոստում)-նա ուխտ էր արել բարձրանալ Արարատ լեռան գագաթը։

կտրիճ (քաջ, խիզախ, արի)-կտրիճ զինվորը դուրս եկավ թշնամու առաջ։

կտրիչ (սուր, կտրող)-այս կտրիչը շատ լավ է կտրում։

հորդ (առատ, վարար)-այսօր հորդ անձրև է։

հորթ (կովի ձագ)-այս հորթը շատ պուպուշ է։

հարթ (ուղիղ)-այս ճանապարհը շատ ուղիղ է։

հարդ (կտրտած խոտ, ցորենի՝ գարու, այլ հացահատիկների ցողունները, դարման)-հարդը ամբարված էր գոմում

որդ (ճիճու, անձրևաորդ)-որդը սողում էր ճուղի վրայով

որթ (խաղողի վազ, որթատունկ)-խաղողի որդթի վրա շատ համեղ խաղող է աճել

Առաջադրանքներ դասարանում և տանը կատարելու համար
136.Կետերը փոխարինի՛ր ձ, ծ կամ ց տառերով:

Փորձ, հարցում, բարձունք, ուրց, լացակումած, ընթերցել, քաղցրություն, լռակյաց, հանդիպակաց, լվացք, գնացք նստվածք, նրբանցք:

139. Կետերը վախարինի´ր ղ կամ խ տառերով:

Խրոխտ, թուղթ, խեղդել, ծախսել, կմախք, աղբյուր, պղտոր, դժողք, դրախտ, զմրուխտյա, եղբայր, անվախճան, ողկույզ, մղկտալ, տախտակ, թախտ, աղտոտել:

143. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:

…երի մեջ անծանոթ մի աղջիկ տեսա: (որդ, որթ) …երի պատճառով ձկնորսության չգնացի: (որդ. որթ) Շատ … ավարտ ունեցավ մեր ձեռնարկը: (հաջող, հաչող) … շանը կծան չի լինում: (հաջող, հաչող) Երեխայի … ատամներն արդեն դուրս էին եկել: (կտրիչ, կտրիճ) Իմ բոլոր … ընկերները հավաքվել են այսօր: (կտրիչ, կտրիճ)

144. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:

Նստելու համար մի … տեղ եմ փնտրում: (հարդ, հարթ) Քամին ամբողջ …ը բարձրացրել ու պտտում էր օդում: (հարդ, հարթ) Տարբեր …եր քայքայել էին մարմինը: (աղտ, ախտ) Փոշիով ու … էր ծածկված փողոցը: (աղտ, ախտ) Մի … քարավանից առանձնացել էր: (ուղտ, ուխտ) Քո արած … թանկ է բոլորիս համար: (ուղտ, ուխտ)

145. Ընդգծված բառերը փոխարինի´ր հոմանիշներով: Ընտրածդ բառերի գրությունը ճշտի´ր բառարանի օգնությամբ:

Խոսքս մի՛ կտրիր:-Խոսքս մի ընդատիր

Մինչև ե՞րբ պիտի թաքուն պահես:- Մինչև ե՞րբ պիտի թաքցնես

Անձրևն ինչպես սկսվել էր, այնպես էլ վերջացավ:- Անձրևն ինչպես սկսվել էր, այնպես էլ ավարտվեց

Օդանավի իջնելը ոչ ոք չնկատեց:-Օդանավին վայրէջքը ոչ ոք չնկատեց

Երեխայի նման ուրախանում էին ու լիաթոք ծիծաղում:- Երեխայի նման զվարճանում էին ու լիաթոք ծիծաղում

Եղնիկի ձագը մորն էր փնտրում: – Եղնիկի բալիկը մորն էր փնտրում

147. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ և բառարանով ստուգի՛ր ճի՞շտ ես գրել:

Վերևում՝ համարյա երկնքի տակ, ծնվեցին ջրի կաթիլները: Նրանք լեռների բարձրից, հողի միջից դուրս եկան ու, լույսն իրենց մե., ցն.աթյան թիթեռն իրենց վրա, կ.կ.ալով իջան ցա.: Լեռն ի վար, ծառերի կո.քերով, թփերի արան.ներով, զարմանազան խատուտիկ խ.աքարերի վրայով գալիս էին կաթիլները: -Ինչքա՜ն քա.ցր եք,- ասում էին նրանց մամուռները:

• Նորից կարդա ՛ «Անբախտ վաճառականները»  բալլադը:
• Բլոգումդ 5-6 նախադասությամբ գրավոր պատմի՛ր բալլադը (կարող ես նաև նկարել բալլադը):
• Բլոգումդ ստեղծի՛ր բալլադի բառարանը:
• Գրի՛ր, թե ինչ սովորեցրեց քեզ բալլադը: Ինձ սվորեցրեց որ գլխից մեծ մեծ գործեր չմբռնել։
• Բալլադից դո՛ւրս գրիր 10 գոյական, 5 ածական, 5 բայ:Գոյական 
• Չղջիկ, ճայ, վաճառական, հող, մուրհակ, Ֆարս, Արաբստան, շալ,մարգարիտ,զմրուխտ
• Ածական
• Քիրմանի,թանկակին, սարսափելի, մերկ, լավ
• Բայ
• Դառնանք, չունեն, միտք արին, եկան,վեր առան,

Մի օր չղջիկն ու ճայն ուզում էն վաճառական դառնալ, սակայն նրանք փող չունեն, նրանք որոշում են դիմել Փշին և պառտքով փող վերցնել, փուշը նրանց մուրհակով պառտքով փող է տալիս,նրանք փողը վերձնում են,չղջիկը մնում է տանը իսկ ճայը երկրե-երկիր ևառեվտուր անում ,որպեսզի վաճառի, ճանապարհին սաստիկ քամի է լինում և նավը իր ողջ իրերով խորտակցում է, և ճայը հազիվ է փրկվում։ Գալիս է պառտքը վճարելու օրը ,և փուշը գնում է չղջիկի մոտ և հետ ուզում իր փողը։ Չղջիկը փշին համուղում է որ միքիչ սպասի շուտով ճայը կբերի սակայն ճայը չկար ու չկար։

At the king’s ball, the prince was very bored.  

He felt like he had danced with every young lady in the kingdom. All of the ladies were wearing beautiful dresses, but none of the ladies were interesting. None of them understood his jokes.

The prince had just finished dancing with one of Cinderella’s stepsisters when the room suddenly fell silent.

Everybody turned to look as the most beautiful girl walked through the door.

She had long red hair and kind green eyes. Her dress was silver. Her shoes sparkled, like they were made of glass.

It was Cinderella, but nobody recognised her. Not even her stepmother and stepsisters!

The prince’s mouth dropped open. He had never seen a woman as beautiful as Cinderella.

He asked her to dance. They danced together all evening. The prince thought Cinderella was beautiful, but also kind, clever and funny. She laughed at his jokes, and he laughed at hers.

Cinderella was having such a wonderful time that she didn’t notice that it was so late. The clock began to chime midnight.

Dong… dong… dong…

«Oh no! I have to leave!» gasped Cinderella, and she ran out of the ballroom.

«Don’t go! I don’t even know your name!» shouted the prince. But Cinderella was already gone.

Cinderella fled from the palace so fast that she lost one of her glass shoes on the stairs.

When she got to the bottom of the stairs — DONG! — The clock finished chiming midnight.

Cinderella’s beautiful dress turned back into rags, and her golden carriage turned back into a pumpkin.

«Drat,» said Cinderella.

Just then, she saw the prince running towards her, holding the glass shoe she had dropped.

She did not want him to see her dressed in her dirty old rags. She felt ashamed, but there was nowhere to hide!

«Excuse me, miss,» he said, panting. «Did you see where that beautiful girl went? This is her shoe! I must find her!»

The prince didn’t recognise Cinderella without her beautiful clothes!

Cinderella shook her head. The prince ran off to continue his search. Cinderella walked all the way home.

silent-լուռ

ashamed-ամաչել

towards-նկատմամ

recognise-ճանաչել

1. Դասարանական առաջադրանքներն ավարտի՛ր (կատարում են նաև բացակա սովորողները)։
2. Կազմի՛ր նախադասություններ հետևյալ բառերով՝ թռչել-առծիվը թռչում է շատ վերև, թրջել-նա թրջեց ոտքերը, զեղչ-խանութում այսօր զեղչ էր, սայթաքել-այսօր ես սայթաքեցի մածիկի վրա, ձագուկ- ես գնել եմ ձագ շնիկ, զվարթ-երեխաները զվարթ խաղում էին բակում, միջև-երկու լեռների միջև անդունդ, մինչև-մենք պետ է ներկա լինենք մինչև ժամը հինգը, չորրորդ-կարդա չորորդ պառագրաֆը, թռչուն-այս թռչունը փայտփորիկն է, վայրէջք-ինքնաթիռը վայրեջք է արել զվարթնոցում, թռչուն։
3. Կարդա՛ Հովհաննես Թումանյանի «Անբախտ վաճառականները»  բալլադը: Անծանոթ բառերը բացատրի՛ր։

Հնում, մարդիկ չկարողանալով բացատրել բնության երևույթները, օրինակ՝ կայծակը, անձրևը, երկրաշարժը, սկսել են դրանք մարմնավորել, վերագրել աստվածությունների, յուրաքանչյուր տարերքի համար մի աստված են ունեցել: Աստվածները գերբնական հատկություններով օժտված, հույզեր, ապրումներ, մտածողություն ունեցող, կատարյալ և մարդակերպ էակներ են, որոնցից յուրաքանչյուրը խորհրդանշում է բնության ու հասարակության առանձին երևույթներ: 

 Կառուցվել են տաճարներ, կանգնեցվել նրանց արձանները, մատուցվել զոհեր, կազմակերպվել հատուկ տոնախմբություններ:

Հեթանոս հայերն աստվածներին նվիրել են հատուկ տոներ, նրանց համար կառուցել տաճարներ, զոհաբերել կենդանիներ: Հայկական դիցարանում, բացի անձնավորված մարդակերպ աստվածներից, հիշատակվում են զանազան մտացածին էակներ, հրեշներ (վիշապներ) և չար ու բարի ոգիներ (Արալեզ, Հավերժահարս, Քաջք,  և այլն):

Դիցաբանություն են նաև «Տիգրան և Աժդահակ», «Արտաշես և Արտավազդ» հայկական առասպելները, «Սասնա ծռեր» էպոսը և այլն:

Առասպելը չափազանցված զրույց է. և՜ պատմողը, և՜ ունկնդիրն այն ընկալում են որպես արժանահավատ-իրական պատմություն և փոխանցում բանավոր: 

Առասպելներում արտացոլված են բարու և չարի, հերոսության և վախկոտության, արդարության և անհավատարմության մասին մարդկանց պատկերացումները: 

«Առասպել» արտահայտությունը առօրյայում օգտագործվում է անհավանական, մտացածին իմաստով:

Հարցեր և առաջադրանքներ/պատասխանել գրավոր/

1. Ի՞նչ հասկացանք դիցաբանությունից, ի՞նչ է առասպելը, իրակա՞ն է, թե՝ հորինովի
2. Ո՞վքեր էին առասպելի հերոսները
3. Ի՞նչ հայկական առասպելներ ու առասպելական հերոսներ գիտենք/նշել անուններ միայն,/
4. Գիտե՞նք որևէ առասպել, որը կարող ենք ներկայացնել/բանավոր/
5. Ի՞նչ հեթանոսական տաճար/ներ/ գիտեք Հայաստանում:

Դասարանական առաջադրանքներ

133. Կետերը փոխարինի´ր գ, կ կամ ք տառերով (հարկ եղած դեպքում դի´միր ուղղագրական բառարանին):

Թարգմանել, հագուստ, կարգ, պարգևատրել, երգիչ, oգուտ, անեծք, սայթաքել, զորք, վարկաբեկել, գրկել, ձագուկ:

134. Կետերը փոխարինի´ր դ,տ կամ թ տառերով:

Արդեն, հաղորդել, արևմուտք, զվարթ, սաղարթախիտ, բրդոտ. ժողովուրդ, հերթ, օրիորդ, ընդունակ, արտաքին, չորրորդ, մարդկային. փարթամ:

135. Կետերը փոխարինի´ր ջ, ճ կամ չ տառերով:

Վերջ, ողջ, նկարիչ, չղջիկ, վայրէջք, հաչոց, խոչընդոտ, թռչուն, թրջել, թռչել, միջև, մինչև, ամբողջ, առաջին, աղճամուղ.:

142. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:

Թոռնիկն արագ թռավ տատի …: (գիրկ, գիրք) Միաժամանակ երեք … Է կարդում: (գիրկ, գիրք) … անձրևը կտրվելու միտք չուներ: (հորդ, հորթ) … տրտինգ տալով վագեց մոր մոտ: (հորդ, հորթ)

Գրի՛ր վարժությունները։

102. Բնակավայր կամ տեղանք ցույց տվող բառերին այնպիսի ածանցներ ավելացրու, որ նոր բառերը տվյալ տեղի բնակիչ իմաստն արտահայտեն:

Օրինակ՝ լեռն — լեռնցի:

Երևան-Երևանցի, քաղաք-քաղաքացի, Վանե-վանեցի, Մուշ-մշեցի, Աշտարակ-Աշտարակցի, Արտաշատ-արտաշատցի,Դվին-դվինեցի, Կարս-կարսեցի, Գյումրի-գյումրեցի, Լոռի-լոռեցի, Ամերիկա-ամերիկացի, Նյու-Յորք-նյու-Յորքցի, Լոնդոն-լոնդոնցի, սար-սարեցի, գյուղ-գյուղացի:

116. Տրված բաղադրյալ բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով:

Օրինակ՝ միաեղջյուր — մի եղջյուր ունեցող:

Վիպագիր-Վեպ գրող, մեծագլուխ-մեծ գլուխ ունեցող, սրընթաց-արագ ընթացող, երկերեսանի-երկու երեսանի, զբոսայգի-սբոսնելու այգի, սրամիտ-սուր միտք ունեցող, հեռուստացույց-, պահարան-իրեր պահելու տեղ, հայաստանցի-Հայաստանում ապրող մարդ:

127. Ի՞նչ սկզբունքով են ընտրված յուրաքանչյուր շարքի բառերը: Բարձրաձայն կարդա´ և գտի՛ր, թե ո՞ր բառը դրան չի համապատասխանում:

Ա. Ամենաերկար, համաեվրոպական, հայելի, ամենաեռանդուն, կիսաեզրափակիչ, կիասեփ, վրաերթ:

Բ. Նայել, վայել, վայելել, վայելք, հայելանման, հայեր, ինքնաեռ, շղթայել, Կայեն, ծառայել:

129. Գրի´ր բառասկզբում է ունեցող հինգ բառ և բառամիջում է ունեցող երեք բառ: Էլէկտրոնիկա

էներգիա, Էջմիածին,էություն, էկրան ,վայրէջք, անէական,անէանալ

130.Գրի´ր բառասկզբում օ ունեցող հինգ բառ և բառամիջում օ ունեցող երեք բառ:

Օգնել, օր, օրինակ,օճառ,օղակ

ականջօղ, կեսօր,անօրեն

132. Կետերը փոխարինի´ր բ,պ կամ փ տառերով (հարկ եղած դեպքում դիմի´ր ուղղագրական բառարանին):

Նուրբ, սրփել, դարբին, խաբել, թպրտալ, երփներանգ, երբեք, համբուրել, փրփրել, հինգշաբթի, ճամփորդ, դարպաս, ճանապարհ, աղբանոց, իբրև, եղբայր: